Vorm en stroom — Het uitbeelden van de ervaring van heelheid en van de stromende kwaliteit van de natuur
De natuur als heelheid ervaren. Grote woorden, dat wel. Vanzelfsprekend? Dat niet. Tussen mijn zesde en tiende levensjaar viel ik uit de heelheid en deed er bijna een heel leven over om mezelf weer als ‘heel’ te ervaren. De natuur — en het schilderen — helpen me daarbij. Omdat Natuur altijd ‘heel’ is?
Om te beginnen een concreet voorbeeld van een ervaring die ik tijdens een van mijn wandelingen door het Schinveldse Bos in het voorjaar van 2011 had: ik zag aan de rand van een ven hoe alle afzonderlijke elementen — het spel van diagonale licht- en schaduwbanen, verticale spiegelingen van stammen in ondiep water — zo mooi met elkaar verweven waren dat het beeld al bij de eerste waarneming als ‘verinnerlijkt’ aanvoelde. Blijkbaar herkende iets in mij dit visuele beeld als een soort code van een meer omvattende niet-visuele verwevenheid of heelheid.
Tijdens het schilderen herhaalt dit spel zich: vaste vormen lossen op in een ritme van kleurstreepjes waarin alle deeltjes verwijzen naar het geheel. De lineaire structuur is hier dienstbaar aan de lichtwerking, zoals in een gotische kathedraal. Het schilderen houdt op zijn beurt ook de belofte in van een beeld van heelheid.
Vervolgens een voorbeeld van een schilderij waaraan niet zozeer een concrete waarneming vooraf ging, maar meerdere ervaringen van het stromende in de natuur door de jaren heen. Op 13 februari 2013 schreef ik in mijn werkdagboek: “Nieuw licht! Hernieuwde levensstromen, bijzonder stille, vitaliserende energie vandaag. Een gewijde stilte boven het Bosveld en het bronbos. Laag zonlicht op het wit bevroren water. Sereniteit, buiten en binnen.”
Jarenlang zocht ik naar een vorm om de subtiele energetische stromen waardoor ik me soms aangeraakt voelde uit te beelden. Maar pas toen ik alle concepten los liet en ermee ging spelen ontstond in mei 2014 een geheel nieuwe vorm, niet in een schilderij maar in een tekening met als onderwerp de kringloop van het leven. Het laat zien hoe energieën en scheppingskrachten zowel door vormen als door het vormeloze heen stroomt.
In het voorjaar van 2014 kreeg ik opnieuw zo’n kant en klaar ‘quantum’-beeld in de schoot geworpen. Tussen de wilgentakken aan een slootkant waren vliezen van algen als goudgroen doorschijnend perkament gespannen met diepblauw water op de achtergrond. Ook nu dacht ik weer bij het zien van dit wonderlijke beeld: hier ga ik een serie van maken, maar toen bleek dat niet elke natuurobservatie ook meteen een nieuwe schilderij oplevert. Het duurde namelijk tot september voordat het schilderij ‘Verwevenheid-goudgroen’ voltooid was.
