Een kostbaar elzenbroek wordt bedreigd

De dagboek-items met als titel ‘Kristalbos’ vormen een geheel en zijn onderdeel van een nieuw project. Sinds eind 2017 heb ik mijn onderzoek naar natuur en levensenergie uitgebreid van het Schinveldse Bos, dat me vele jaren inspireerde, naar zes andere bossen in een straal van ± 10 km rond mijn woonplek in Schinveld. Het Kristalbos-project omvat teksten, foto’s, plattegronden en schilderijen. In Kristalbos — Inleiding kan men algemene informatie vinden over dit project.

Kostbaar elzenbroek wordt bedreigd

Dit kostbaar elzenbroek is een wezenlijk onderdeel van het Schinveldse Bos, het bevindt zich tussen de hoger gelegen zandgronden van de Teverenerheide in het oosten en het dal van de Roode Beek in het westen. Onder het elzenbroek loopt een zijbreuklijn van de Feldbiss, de 1e NO-hoofdbreuk, die verder naar de kerken van Schinveld, Hillensberg en Sittard loopt. Het landschap rondom het bronbos is verstoord door een voormalige kleiput aan de westkant en een diepe zandgroeve aan de oostkant, waar nog steeds wordt gegraven. En de laatste jaren wordt het bedreigd door bomenkap.

De hoogste bomen zouden de aanvliegroute van de aangrenzende AWACS-vliegbasis belemmeren. In 2006 werd al zes hectare bos grenzend aan het elzenbroek onder de noemer ‘bosonderhoud’ tot op de grond weggezaagd! In totaal zouden twintig hectare bos moeten verdwijnen, er zijn plannen om de hoogste eiken en elzen te ‘toppen’, een eufemisme voor het doden van de oudste bomen. Geluidsoverlast, maar ook regelmatige uitstoot van uitlaatgassen en kerosinedampen van stationair draaiende vliegtuigen met motoren die in de burgerluchtvaart al lang verboden zijn, bedreigen bos en woonwijken van Schinveld. En toch ervaar ik hier steeds een gewijde sfeer als ik er ronddwaal. Voor mijn eerste kennismaking met het elzenbos ‘In de roet’ moet ik teruggaan naar februari 2004.

Eerste kennismaking

Februari 2004: Ik liep nog niet eerder dwars door het grote elzenbroek. Vreemd dat dit gedeelte van het Schinveldse Bos zolang buiten mijn blikveld bleef. Het blijkt een prachtig bos, een nog ongeschonden eenheid temidden van groeves, kleiputten en een landingsstrip. Tussen de hoge elzen met meerdere stammen voel ik ontzag, en dat zal ik daarna steeds opnieuw voelen als ik dit stuk bos betreed, ook al lijkt het op het eerste gezicht een wat somber bos. Het valt me op hoe groot het contrast is tussen het iets hoger gelegen eikenbos en het lagere broekbos met enkele artesische bronnetjes en stroompjes die in het vroege voorjaar tussen de elzen en mosplekken in de richting van de Ruscherbeek meanderen.

Grote Plek van evenwicht

December 2005: Voor het eerst ga ik samen met mijn partner Lidy op zoek naar de levens-energetische kwaliteiten van het bronnenbos. Lidy doet ter plekke enkele waarnemingen: het betreft hier een zeer krachtige Plek van evenwicht die het hele elzenbroek omvat. Een diepe schacht gaat de aarde in; een bol boven het elzenbos staat in verbinding met de zon en met de elzen, een bol onder het aardoppervlak met het waterelement.

Later vind ik halverwege het pad aan de oostrand van het elzenbos op iets hoger gelegen grond een Witte-plek met berken grenzend aan een kwel met frisgroen gras.

Aan de zuidrand van het elzenbroek in het eikenbos vallen een langwerpige en een vierkante kuil op. Bij nader onderzoek blijken deze kuilen een Solar- en een Lunarplek te markeren. Naast de Solarplek groeit een forse eik. Ik heb geen idee in welke periode en met welk doel deze kuilen zijn gegraven.

Zwarte-plek

19 februari 2018: ‘s Morgens vroeg ben ik weer eens op weg naar het grote elzenbroek, deze keer om de Zwarte-plek te lokaliseren. Het winterbos rust nog roerloos. Ik volg het Ruscherbeekje tot ik bij een open plek kom die bedekt is met mos, en die ik ‘groene bron’ noem. Vanaf hier ga ik over een smal voetpad dat zich dwars door het bos slingert. Ik zie veel lijsterbessen, links en recht herken ik individuele bomen, enkele berken met meerdere stammen, een oude den. In de omgeving van het elzenbroek wordt het bos ruiger. Ik loop de helling af langs een van de smalle stroompjes tot ik bij een brede strook met riet kom aan de westrand van het bronbos. Daar valt me een eik met golvende stam op. Met de wichelroede vind ik hier de nog ontbrekende Zwarte-plek. Een tijdlang zit ik tegen de eik, kijk omhoog langs zijn draaiende, golvende stam, en neem de plek in me op.

Hier voel ik me goed

20 Februari 2018: Een dag later loop ik om 7 uur opnieuw naar het elzenbos. Het heeft gevroren. Ik dwaal in alle rust door het iets hoger gelegen eikenbos met volle aandacht voor de mooie eiken, berken, lijsterbessen en vuilbomen. Hier tussen deze gemeenschap van bomen voel ik me goed. Ik heb het gevoel dat ik me nu pas echt met dit gave deel van het Schinveldse Bos verbind. Als ik weer bij de Zwarte-plek uitkom werpt de zon ineens haar stralen in het nog mistige grijze bos. ‘s Nachts gloeit de warmte van de Zwarte-plek nog lang in me na.

4 November 2018: Pas in oktober 2018, als ik verder werk aan het Kristalbos-dagboek, realiseer ik me dat ik de Rode-plek van het elzenbroek nog steeds niet heb kunnen lokaliseren. Keer op keer verloor ik er mijn oriëntatie als in een doolhof. Via de Ruscherbeek loop ik eerst naar de eik op de Zwarte-plek, zit opnieuw een tijd stil tegen zijn stam. Het is windstil, de bladeren verkleuren roerloos.

Vervolgens dwaal ik door het eikenbos. Nu valt ineens alles op zijn plek. Vlakbij de kuil met de Solar-plek valt me nu pas een nauwelijks zichtbare rechthoekige verheffing op; deze markeert de Rode-plek! Hoe vaak liep ik er niet aan voorbij. Ik vind er tevens een Plek van verbinding (Lidy wist al een tijd geleden dat hier een Plek van verbinding was.)

December 2018: Ik maak een schilderij dat een een nieuw begin lijkt aan te kondigen. Ik heb een ruimte uitgebeeld waar je in wordt gezogen. De zichtbare wereld vloeit onmerkbaar over in een onbegrensde ruimte van ritmisch golvend licht.

Je bent compleet

11 Februari 2019: Dertig jaren geleden betrad ik voor het eerst het Schinveldse Bos. Ik verbond ik me met vele bomen en concentratieplekken, vanuit een gevoel van tekort en gemis, op zoek naar eenheid. En al die jaren droeg ik vreemde energieën met me mee, om me heel te kunnen voelen. Vandaag loop ik naar het elzenbroek met open blik, zonder iets te zoeken. Je bent compleet, zeg ik tegen mezelf. Kalm loop ik tussen de prachtige eikenfamilie en blijf even staan bij een eik met golvend gebogen stam, die me nog niet eerder zo was opgevallen. In het iets lager gelegen elzenbos stroomt het kwelwater weer uit de aarde. Ik volg het eerste stroompje en vervolgens het tweede, iets noordelijker gelegen stroompje.

Naamloos met de bomen

3 Maart 2020: Hoewel ik het onderzoek naar driehoeken van witte, rode en zwarte plekken en plekken van verbinding al een tijdlang heb afgesloten, bezoek ik deze Kristalbossen nog regelmatig. Elk jaar, als de artesische bronnen in het voorjaar weer gaan stromen, bezoek ik het elzenbroek ‘In de Roet’. Het lage zonlicht straalt door het bos, de paden staan vol plassen, de Ruscherbeek is opnieuw een levendige stroom, die me naar het elzenbroek leidt. Bij een eik waarvan de twee stammen in een x-vorm in elkaar zijn gegroeid, sla ik linksaf en volg een van de meanderende stroompjes langs de helling omhoog. Behoedzaam begeef ik me tussen het woud van grillig gevormde elzenstronken. Ik sta even stil in de gewijde ruimte, naamloos met de bomen. Daarna volg ik het grijsbruine stroompje tot waar het water uit de aarde opwelt…