Kristalbos-Taxus
De dagboek-items met als titel ‘Kristalbos’ vormen een geheel. Sinds eind 2017 heb ik mijn onderzoek naar natuur en levensenergie gericht op zeven bossen in een straal van ± 10 km rond mijn woonplaats Schinveld. In Kristalbos — Inleiding kan men algemene informatie vinden over dit project.
(Foto boven: Stukken hout die ik vond in oude, holle taxusbomen in Normandië)
In 1974 verbeeld ik in een kleine gouache de thematiek die als een rode draad door al mijn werk zal lopen, namelijk de gespletenheid die de moderne mens ervaart door zijn afgescheidenheid van de heelheid van de natuur en de ziel van het landschap. De pijnlijke bewustwording van deze verscheurdheid is een eerste voorwaarde voor een transformatie naar verbondenheid.
Taxus-transformatie
Deze keer gaat het Kristalbos-dagboek niet over een plek, maar over een boom, de taxus. In de periode tussen 1987 tot 1999 bezoek ik in Normandië veel taxusbomen waarvan sommige duizend jaar of ouder zijn. Vaak ouder dan de kerk waarnaast ze groeien. De taxusboom werd meer dan enige andere boomsoort al in de prehistorie gezien als een levend symbool van transformatie, van het eeuwige proces van verval, dood en nieuw leven - het proces van transformatie, dat ook een wezenlijk deel van mijn eigen creatieve proces kenmerkt.
In West-Europa was het een veel voorkomende boom, die echter gedurende de Middeleeuwen werd uitgeroeid doordat het taaie, flexibele hout ideaal was voor kruisbogen. En omdat het groeiend aantal van gedomesticeerde dieren het taxusgroen niet meer als giftig kon herkennen. Het gebied tussen Rijn en Maas, waarvan het huidige Zuid-Limburg deel uitmaakt, was in de IJzertijd het stamgebied van de Eburonen, de stam van de taxus (Ebu-Eibe).
Het Aarde-Rombus traject
Van 1994 tot en met 2000 verbeeld ik in de schilderijen die ik maak onder de noemer ‘Aarde-Rombus traject’ hoe ik me bewust wordt van het bezielde landschap in mijn eigen omgeving. Het is een zoektocht naar het geomythologische landschap en de daarin verborgen archetypische krachten. Een onderdeel van dit project was het planten van enkele tientallen taxusscheuten in het Schinveldse Bos rond het jaar 2000. Soms kom ik op mijn boswandelingen nog een enkele taxusscheut tegen, na twintig jaren nog steeds klein, mede doordat het giftige loof in de winter en het vroege voorjaar door reeën wordt gegeten.
25 Juni 2016: Voor het eerst bezoek ik een oud taxusbos en enkele zeer oude taxusbomen bij kerken in Kent (o.l.v. natuurgids Jeroen Heindijk. Andere taxusbossen bevinden zich in Kingley Vale in de South Downs, and bij Wessobrunn niet ver van München). De complexe, vloeiende vormen in het inwendige van deze bomen inspireerden me tot de onderstaande tekening, alsof de vormentaal van natuurwezens zich via mijn handschrift vertaalde.
28 September 2019: Ook in mijn tuin speelt de taxus een centrale rol (in Kristalbos — Kristalberg schreef ik al over deze boom). Vandaag ervaar ik voor het eerst bij het appelboompje dat ik vorig jaar vlakbij de taxus plantte, hoe een subtiel-energetisch aanwezigheid (natuurwezen?) me weldadig zacht aanraakt, vooral mijn benen. En die nacht voel ik een hele poos levendige vibraties via mijn voeten omhoog stromen. Ik ervaar zo aan den lijve wat ik schilder, de trillingen die de geziene en ongeziene wereld verbinden.
